زینک اکساید که به آن اکسید روی یا روی اکسید نیز گفته می‌شود یک ترکیب معدنی و پودری سفید رنگ است که در آب حلال نیست. این ماده به طور گسترده به عنوان افزودنی در مواد و محصولات مختلف مانند رب‌ها، سرامیک، پلاستیک، سرامیک، شیشه، سیمان، رنگ، پماد، روان کننده، چسب، درزگیر، رنگدانه، باتری. فریت‌ها، مهارکننده آتش و باند کمک‌های اولیه به کار می‌رود. این ماده در طبیعت به شکل زنسیت یافت می‌شود، اما اغلب به صورت مصنوعی تولید می‌شود.
زینک اکساید چیست
اکسید روی با فرمول شیمیایی Zno از مهم‌ترین ترکیبات روی است که می‌توان آن را در حالت خلوص بالا و در اندازه و اشکال مختلف بلوری و همچنین با استفاده از سوزاندن بخار روی در هوا تولید کرد. نوع طبیعی اکسید روی محلول در آب و نوع مصنوعی آن نامحلول در آب است. زینک اکساید یک نیمه‌هادی از گروه نیمه‌هادی II-VI است که دارای ویژگی‌های مطلوب مانند تحرک‌پذیری الکترونی بالا، شفافیت خوب، نوار انرژی وسیع و تابناکی قوی در دمای اتاق می‌باشد. این ویژگی‌ها جهت برخی از کاربردها به‌عنوان‌مثال الکترودهای شفاف در نمایشگرهای کریستال مایع (LCD)، الکترونیت، پنجره‌های عایق انرژی و گرما اهمیت دارد.
به دلیل قابلیت هدایت گرما و بالا بودن ظرفیت حرارتی از زینک اکساید اغلب به‌عنوان ماده خارج کننده گرما در لاستیک‌ها به کار می‌رود. همچنین این ماده به‌عنوان یک نیمه‌هادی در تولید فسفر جهت لامپ‌های فلورسنت و لوله‌های تلویزیونی استفاده می‌شود. از طرفی دیگر اثرات اکسید روی بر روی واکنش‌پذیری بسیاری از ترکیبات، آن را به‌عنوان یک کاتالیزور در اموری مانند تولید متانول و لاستیک مصنوعی مفید می‌گرداند.
نحوه خرید زینک اکساید
شرکت تارا طب با بیش از ده سال سابقه فعالیت در زمینه واردات و تامین مواد اولیه، مفتخر است مواد و تجهیزات مورد نیاز شما از بهترین برندهای روز دنیا را با نازلترین قیمت بازار در اختیارتان قرار دهد. شما می‌توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر، استعلام قیمت و خرید از طریق راه‌های ارتباطی موجود در قسمت تماس با ما اقدام بفرمایید.
خواص فیزیکی و شیمیایی زینک اکساید
زینک اکساید یک ترکیب غیرآلی سفیدرنگ و پودری است که در آب نامحلول می‌باشد و قابلیت هدایت گرما و ظرفیت گرمایی بالایی دارد. شبکه بلورین این ماده، شبکه‌ای منظم تشکیل شده از یون‌های باز است و در آن یون‌های روی و اکسیژن فقط 44 درصد از حجم ماده را اشغال می‌کنند. این شبکه آسیب‌پذیر است و با ورود اتم روی دیگر و یا اتم‌های خارجی در فضاهای خالی شکسته شده و این تغییرات می‌تواند به بلورهای اکسید روی خواص الکتریکی، کاتالیزوری و فوتوالکتریک متنوع دهد.
ویژگی‌های زینک اکساید
از مهم‌ترین ویژگی‌های اکسید روی شفافیت منحصربه‌فرد و وسیع بودن محدوده شکاف انرژی است. علاوه بر این یک خصوصیت مهم زینک اکساید که باعث شده از آن در زمینه تولید و ساخت الکترود برای چراغ‌های LED، نمایشگرها و ترانزیستورها بهره ببرند و ترکیبی ارزشمند تلقی شود این است که در موقع برانگیختگی الکترون‌ها، الکترون‌های اکسید آن تحرک‌پذیری بالایی داشته و نور زیادی ایجاد می‌کنند.
کاربردهای زینک اکساید
زینک اکساید کاربردهای زیادی در صنایع مختلف دارد. بیشترین موارد مصرف آن به دلیل واکنش‌پذیری اکسید به‌عنوان ماده اولیه در دیگر ترکیبات روی است. در علوم، این ماده دارای ضریب شکست بالا، رسانای حرارتی بالا، ویژگی اتصال، حفاظت از UV و ضدباکتری است. به همین دلیل اکسید روی را به مواد و محصولاتی از جمله پلاستیک، سیمان، لاستیک، رنگ، پماد، چسب، بتن، درزگیر، مواد غذایی، باتری و غیره اضافه می‌کنند. همچنین این ماده به طور عمده در درمان بیماری‌های پوستی مانند اگزما، درماتیت، آکنه و در محصولاتی مانند پودر بچه و کرم‌های محافظتی استفاده می‌شود.
مصارف دارویی
در پزشکی از اکسید روی با نام زینک اکساید استفاده می‌شود. این ماده در محصولات مختلف از جمله کرم ضدآفتاب، پماد پوستی و شامپو ضد شوره استفاده می‌شود. پماد زینک اکساید از رایج‌ترین و پرکاربردترین فراورده‌های به‌دست‌آمده از زینک اکساید است که برای بهبود و درمان ضایعات پوستی که مستعد عفونت هستند؛ مانند اگزما، سوختگی پای نوزاد، خراشیدگی و گزش حشرات به کار می‌رود.
علاوه بر این زینک اکساید به‌عنوان یک ماده دارای خاصیت ضدالتهابی نیز استفاده می‌شود که مصرف ضدالتهابی آن به‌عنوان ضد خارش در ترکیب کالامین است. همچنین این ماده دارای خواصی است که اشعه UV را انعکاس می‌دهد و آثار ضد سبوم نیز دارد که سبب شده از آن در تولید کرم‌های ضدآفتاب استفاده شود. زینک اکساید خاصیت مرطوب‌کنندگی، دئودورانت و آنتی‌بیوتیکی نیز دارد.
مصارف آرایشی
باتوجه‌به اینکه زینک اکساید اشعه UV را جذب می‌کند و مانع آسیب رساندن آن به پوست می‌شود و خواص دیگر آن سبب شده در تولید مواد آرایشی کاربرد فراوانی داشته باشد. باتوجه‌به این ویژگی که زینک اکساید جذب پوست نمی‌شود، بدون آنکه حساسیتی ایجاد کند یا سبب جوش‌های پوستی شود می‌توان از آن استفاده کرد. به همین دلیل می‌توان آن را یک ماده غیر حساسیت‌زا برای پوست در نظر گرفت و به‌عنوان مهم‌ترین ترکیب معدنی در مواد آرایشی به کار رود. علاوه‌برآن از این ماده در تولید صابون و دئودورانت نیز استفاده می‌شود. همچنین این ماده از رویش باکتری‌های جلوگیری کرده و موجب رفع بوی بد بدن می‌شود. زینک اکساید هر نوع حساسیت پوستی را تسکین می‌دهد.
مصارف صنعتی
اکسید روی در صنعت جهت تولید و فراوری موادی مانند سرامیک، شیشه، پلاستیک، سیمان، موم، رنگ، غذا، نرم‌کننده، چسب، باتری، لاستیک و غیره استفاده می‌شود. می‌توان اکسید روی را از پرکاربردترین مواد صنعتی برشمرد. این کاربردها به دلیل خاصیت رسانایی بالا، ضریب شکست بالا، محافظ در برابر اشعه UV و اثرات آنتی‌بیوتیکی این ماده است.
مصارف غذایی
روی ماده ضروری برای بدن است و بنابراین بدن باید روی موردنیاز خود را از طریق مواد غذایی تأمین کند. به همین دلیل در تولید برخی مواد غذایی از روی استفاده می‌شود. از جمله این مواد غذایی می‌توان کورن‌فلکس، مکمل‌های غذایی و غلات صبحانه را نام برد.
روش‌های تولید زینک اکساید
در طول سال هزاران تن از این ماده تولید شده و در مصارف گوناگون به کار می‌رود. تولید اکسید روی از طرق مختلفی امکان‌پذیر است که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.
روش غیرمستقیم: طبق این روش، در مرحله اول فلز روی در بوته‌های گرافیتی ذوب و سپس به بخار تبدیل می‌شود. بدین صورت که در مرحله دوم آن را در دمای بالاتر از 907 درجه سانتی‌گراد قرار می‌دهند و به بخار تبدیل می‌شود. در مرحله بعد با اکسیژن هوا وارد واکنش شده و در اثر افت دما فراورده این کنش ZNO درخشان و روشن به دست می‌آید. سپس ذرات آن را به درون یک مجرای خنک‌کننده انتقال می‌دهند و در آخر اکسید روی با کیفیت و دارای خلوص بالا را در محفظه جمع‌اوری می‌کنند. پس از تولید اکسید روی آن را به آسیاب فرستاده و بسته‌بندی می‌کنند. روش غیرمستقیم پربازده‌ترین روش برای تولید اکسید روی است و به همین دلیل است که حجم عمده آن در سراسر جهان به این روش تولید می‌شود.
روش مستقیم: در این روش سنگ‌های حاوی فلز روی به طور کامل ذوب می‌شوند و سپس به‌وسیله یک منبع کربنی مانند کربن فعال یا آنتراسیت به مواد حاصل از ذوب سنگ فلز روی حرارت می‌دهند. به دلیل حرارت مواد ذوب شده در اثر کاهش کربوترمال به بخار روی کاهیده می‌شوند. در این مرحله فرآورده حاصل وارد واکنش غیرمستقیم شده و با طی مراحل روش غیرمستقیم اکسید می‌شود.
تفاوت دو روش مستقیم و غیرمستقیم
ممکن است متوجه شده باشید باتوجه‌به اینکه در روش مستقیم از سنگ روی و در روش غیرمستقیم از فلز روسی استفاده می‌شود، میزان درصد خلوص فرآورده در روش غیرمستقیم بیشتر است. در روش مستقیم فرآورده در صد خلوص کمی دارد و در نتیجه کیفیت کمتری نسبت به روش غیرمستقیم نیز دارا می‌باشد.
روش فرایند شیمیایی مرطوب: طبق این روش از محلول نمک روی که آبی‌رنگ هستند جهت تولید اکسید روی استفاده می‌شود. بدین صورت که رسوب کربنات روی یا هیدروکسید روی از این محلول‌ها به دست می‌آید و سپس در دمای 800 درجه سانتی‌گراد این رسوبات جامد را کلسینه می‌نمایند.
روش سنتز آزمایشگاهی: نکته حائز اهمیت در این روش آن است که غلظت اکسیژن مورداستفاده در ترکیب نهایی را تغییر می‌دهند و بدین ترتیب اکسید روی را به رنگ‌های قرمز و سبز تولید می‌کنند.
شرایط نگهداری زینک اکساید
باتوجه‌به اینکه این ماده یک نوع اکسید است باید همانند سایر اکسیدها در مکان‌های خشک و به‌دوراز اشعه، جرقه و منبع گرما نگهداری شود. محیط نگهداری آن باید قابلیت بالایی در تهویه هوا داشته باشد.
خطرات احتمالی هنگام استفاده از زینک اکساید
استنشاق اکسید روی باعث گلودرد و سرفه می‌شود. در صورت تماس با پوست هیچ‌گونه علائمی ایجاد نمی‌شود و قرمزشدن چشم در صورت ایجاد تماس به وجود می‌آید. در صورت بلع موجب ایجاد حالت تهوع، استفراغ و اسهال می‌شود.
نکات ایمنی حین کار
رعایت نکات ایمنی حین کار با مواد شیمیایی ضروری است. به همین دلیل لازم است از دستکش و ماسک مناسب استفاده شود و بعد از استفاده از ابزارهای مراقبتی یکبار مصرف دور انداخته شوند. سپس قسمت‌هایی از بدن که با ماده سروکار داشته؛ مانند دست و صورت شسته شوند. شما می توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر، استعلام قیمت و خرید از طریق راه‌های ارتباطی موجود در قسمت تماس با ما، با مشاوین فروش شرکت به صورت مستقیم در ارتباط باشید. شرکت تارا مدرن طب تجهیز نیازهای شما را در سریعترین زمان ممکن، با نازلترین قیمت بازار فراهم می‌کند.