بتاکاروتن

بتاکاروتن ماده‌ای مغذی و رنگ‌دانه گیاهی است که به سبزیجات رنگ‌های نارنجی، زرد و قرمز می‌دهد و به مقدار زیاد در سبزیجات و میوه‌ها یافت می‌شود. این ماده به‌عنوان یک کاروتنوئید پرو ویتامین است به این معنی که بدن می‌تواند آن را به ویتامین A (رتینول) تبدیل کند. علاوه‌برآن این ماده شیمیایی دارای خواص آنتی‌اکسیدانی قوی می‌باشد.

درباره بتاکاروتن بیشتر بدانید

بتاکاروتن در سال 1831 توسط ویلهام واکنرودر در هویج یافت شد. بعد از آن این پرو ویتامین فواید بسیاری برای سلامت انسان داشته است. این ماده نوعی رنگ طبیعی است که طیف رنگی مختلفی از زرد تا نارنجی را شامل می‌شود. هر چقدر میزان غلظت این ماده در رنگ بیشتر باشد طیف رنگ به سمت قرمز متمایل می‌شود. به طور معمول این رنگ در صنایع غذایی کاربرد فراوانی دارد.

مصرف بیش از حد ویتامین آ می‌تواند سمی باشد، مصرف این ماده به‌جای مکمل‌های ویتامین آ مناسب‌تر است. در صورت لزوم بدن بتاکاروتن را به ویتامین آ تبدیل می‌کند و از به‌وجودآمدن هر گونه مسمومیت بالقوه در اثر مصرف بیش از حد ویتامین آ جلوگیری می‌نماید. این ماده نقش اساسی در سلامت بسیاری از سیستم‌های بدن ایفا می‌کند. بتاکاروتن دارای طیف گسترده‌ای از قابلیت‌ها از محافظت از ریه‌ها تا بهبود عملکرد شناختی برای بهبود سلامت بدن است.

بتاکاروتن را از کجا می‌توان تهیه کرد

معرو‌ف‌ترین کشورهای تولیدکننده بتاکاروتن در دنیا آلمان و سوئیس هستند. مجموعه تارا طب می‌تواند این ماده را برندهای مختلف از جمله برندهای تولید آلمان و سوئیس را فراهم کند. شرکت تارا مدرن طب تجهیز بیش از ده سال سابقه فعالیت در زمینه واردات و تأمین مواد شیمیایی و لوازم آزمایشگاهی دارد، در همین راستا می‌تواند محصول موردنظر شما را با بالاترین کیفیت، نازل‌ترین و سریع‌ترین زمان ممکن قیمت در اختیارتان قرار دهد. شما می‌توانید جهت استعلام موجودی، قیمت و خرید از طریق راه‌های ارتباطی موجود در سایت با مشاورین فروش ما در ارتباط باشید.

روش تولید بتاکاروتن

رنگ‌های خوراکی شامل آن از نوعی میکروارگانیسم به نام آلگ به دست می‌آیند. تحت شرایط خاص آلگ شروع به تولید مقادیر قابل‌توجهی از کارتنوئید می‌کند مقدار بتاکاروتنی که توسط آلگ تولید می‌شود به میزان 10 درصد کل وزن آن است. به دلیل وجود آلگ در میوه‌ها و گیاهان ترکیب بتاکاروتن در اکثر سبزیجات و میوه‌ها یافت می‌شود. استفاده از آلگ خشک یکی از روش‌های تولید آن است. با فرایندهایی از قبیل استخراج، کریستالی کردن جز به جز، تغلیظ و صابونی کردن می‌توان جداسازی آن از آلگ را انجام داد. خروجی این روش‌ها منجر به خالص‌سازی این ماده تا حدود 20 الی 30 درصد وزنی است.

روش دیگر تولید، استفاده از فرایند تخمیری با کمک کپک بالاکسلا تریسپورا است. طی این روش دو نوع قارچ نوع همجنس با مقادیر معین با هم جفت می‌شوند و با فرایند تخمیر هوازی مقادیر قابل‌توجهی از این ماده تولید می‌کنند. سپس تولید با استفاده از فرایند استخراج با حلال‌های روغنی استخراج شده و بعد از آن خالص‌سازی صورت می‌گیرد و بتاکاروتن با خلوص 96 درصد به‌صورت بلوری شکل کریستالیزه می‌شود.

در چه غذاهایی بتاکاروتن وجود دارد

این ماده در اکثر سبزیجات و میوه‌ها وجود دارد. ازآنجایی‌که بدن قادر به ساخت این بدن نیست، انسان‌ها باید در هر سنین و جنسیتی مقدار مشخصی از این ماده را با مصرف میوه‌ها و سبزیجات تأمین کنند. مقدار موردنیاز آن برای بدن مردان 6 میلی‌گرم و برای بدن زنان 8/4 میلی‌گرم است و این مقدار تا 1.5 برابر برای زنان در دوران بارداری و شیردهی افزایش می‌یابد. سبزیجات و میوه‌های مختلفی می‌توانند به‌عنوان منبع بتاکاروتن استفاده شوند به طور کی سبزی‌هایی که به رنگ سبز تیره، زرد تیره و نارنجی هستند سرشار از این ماده هستند و هر قدر رنگ سبز، نارنجی و زرد سبزی یا میوه‌ای تیره‌تر باشد، مقدار بتاکاروتنی که ذخیره دارد بیشتر است. منبع کمتر شناخته شده از این ماده که مصرف انسانی دارد روغن پالم است. میوه درخت پالم که در تولید روغن آن به کار می‌رود منبع غنی از ترکیباتی است که منجر به تولید بتاکاروتن می‌شوند.

کاربردهای اصلی بتاکاروتن

هم به‌صورت محلول در روغن‌های مختلف و هم به‌صورت محلول در آب کاربرد فراوانی در صنایع خوراکی به‌عنوان رنگ خوراکی از طیف زرد تا قرمز دارد. هم بتاکاروتن و هم کاروتنوئیدهای مخلوط به‌صورت محصولات محلول در آب و روغن با قدرت‌های رنگی مختلف موجود هستند. آن‌ها از نظر فناوری کاربرد وسیع و گسترده‌ای در صنایع مختلف دارند. صنعتی که بیشترین استفاده را از این ماده دارد صنعت غذایی است برای مثال در صنایع نوشابه و نوشیدنی سازی، بستنی‌سازی، شیرینی‌سازی، پخت و تهیه غذای آماده، فراورده‌های لبنی کاربرد دارد.

غذاهای غنی از بتاکاروتن

• هویج
• سبزیجات به رنگ سبز تیره مانند اسفناج و کلم
• طالبی
• کدوحلوایی
• کلم‌بروکلی
• فلفل زرد و قرمز
• نخودفرنگی
• کاهو
• سیب‌زمینی‌های شیرین
• زردآلو

ادویه‌ها و گیاهان غنی از بتاکاروتن

• فلفل‌سبز
• فلفل قرمز
• جعفری
• گشنیز
• مرزنجوش
• مریم‌گلی

خواص غیرمستقیم بتاکاروتن

همان‌طور که ذکر شد این ماده گزینه مهم در ایجاد طیف زرد تا قرمز است که در صنایع مختلف استفاده می‌شود و همچنین عامل ایجاد ویتامین آ به شمار می‌رود. ویتامین آ خواص فراوانی دارد که از جمله آن می‌توان به سالم نگه‌داشتن چشم، بالابردن ایمنی و سلامت بدن اشاره کرد. همچنین ویتامین آ در پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های قلبی و انواع سرطان مانند سرطان روده، معده، ریه و دهانه رحم مؤثر است. عدم وجود آن در بدن باعث افزایش ابتلا به این بیماری‌ها علی‌الخصوص سرطان‌ها می‌شود.

مزایای بتاکاروتن

علاوه بر اینکه بتاکاروتن منبع غنی ویتامین آ است به‌عنوان آنتی‌اکسیدان نیز عمل می‌کند. آنتی‌اکسیدان ترکیبی است که مولکول‌های ناپایدار به نام رادیکال‌های آزاد را خنثی می‌کند. زمانی که رادیکال‌های آزاد در بدن بیش از حد بالا بروند موجب عدم تعادل و آسیب‌های سلولی و بافتی می‌شوند که به نام استرس اکسیداتیو شناخته می‌شود. این نوع استرس منبع ایجاد برخی بیماری‌ها است. این ماده و آنتی‌اکسیدان‌هایی نظیر آن از ایجاد استرس اکسیداتیو جلوگیری می‌کند. در واقع با کاهش این نوع استرس در بدن آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند بدن را در برابر بیماری‌ها و اختلالاتی نظیر سرطان‌های خاص، بیماری‌های قلبی و اختلالات شناختی؛ مانند بیماری آلزایمر حفظ کنند.

عملکرد شناختی بهتر

طبق تحقیقات انجام شده این ماده به دلیل تأثیر آنتی‌اکسیدانی که این ماده دارد می‌تواند عملکرد شناختی فرد را بهبود بخشد. این مزایا تنها در صورتی اثربخش خواهد بود که به مدت طولانی مصرف انجام شود و کوتاه‌مدت تأثیری نخواهد داشت.

بهبود سلامت پوست

به دلیل اثرات آنتی‌اکسیدانی این ماده می‌تواند به‌سلامت پوست کمک کند. طبق گزارش یک بررسی در سال 2012 مشخص شد که دریافت مقدار بسیاری ریز مغذی‌های آنتی‌اکسیدانی از قبیل بتاکاروتن می‌تواند دفاع پوست در برابر اشعه ماورای‌بنفش را افزایش داده و به حفظ ظاهر و سلامت پوست کمک کند.

سلامت ریه

ویتامین آ تولید شده از بتاکاروتن در بدن به عملکرد صحیح ریه‌ها کمک می‌کند. علاوه‌برآن افرادی که مقدار زیادی از مواد غذایی حاوی این ماده را مصرف می‌کنند کمتر به انواع سرطان به‌خصوص سرطان ریه مبتلا می‌شوند. لازم به ذکر است که تحقیقات هنوز ثابت نکرده که مصرف مکمل‌های بتاکاروتن بتواند اثری مشابه با مصرف سبزیجات تازه داشته باشد. در حقیقت ممکن است مصرف این مکمل‌ها خطر ابتلا به سرطان ریه را در افرادی که سیگار می‌کشند افزایش دهند.

سلامت چشم

رژیم‌های غذایی غنی از این ماده به ارتقای سلامت چشم و محافظت از آن در برابر بیماری‌هایی از قبیل بیماری دژنراسیون ماکولا مرتبط با سن که موجب کاهش بینایی می‌شود کمک کند. تحقیقات نشان داده که داشتن سطح بالای کاروتنوئیدها مانند بتاکاروتن در خون از خطر ابتلا به دژنراسیون ماکولار پیشرفته را تا 35 درصد کاهش می‌دهد.

کاهش خطر ابتلا به سرطان

طبق تحقیقات انجام شده رژیم‌های غذایی غنی از غذاهای حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند این ماده می‌تواند به کاهش ابتلا به برخی سرطان‌ها از قبیل سرطان سینه، سرطان ریه و سرطان پانکراس کمک کند.

هشدار مصرف بتاکاروتن

افراد سیگاری حتی آن دسته که درگذشته سیگار می‌کشیده‌اند و افرادی که در معرض الیاف و غبار آزبست بوده‌اند نباید مکمل‌های این ماده را مصرف کنند. زیرا خطر ابتلا به سرطان را در آن‌ها افزایش می‌دهد.