مطالب آموزشی

کربوکسی‌‌متیل سلولز سدیم یا CMC چیست و چه کاربردهایی دارد

کربوکسی‌متیل سلولز سدیم

کربوکسی‌‌متیل سلولز سدیم یا صمغ سلولز که به‌اختصار به آن CMC نیز گفته می‌شود یک ماده حجیم کننده بی‌ضرر است. این ماده از واکنش سلولز (پرز پنبه، خمیر چوب) با مشتقاتی از استیک اسید (اسید موجود در سرکه) به دست می‌آید. همان‌طور که ذکر شد به این ماده صمغ سلولز نیز می‌گویند و اغلب به‌صورت نمک سدیمی آن یعنی cmc به کار می‌رود. سی‌ام‌سی به‌عنوان اصلاح‌کننده رئولوژی عمل می‌کند، آب را حفظ کرده و یک لایه‌بردار عالی است. این ویژگی‌ها آن را به‌عنوان یک هیدروکلوئید مبتنی بر زیست در کاربردهای مختلف به یک انتخاب مناسب تبدیل می‌نماید.

سی‌ام‌سی چیست

کریوکسی‌متیل سلولز سدیم یک اتر سلولز است که به‌وسیله واکنش مونوکلرواستات سدیم با سلولز قلیایی تحت شرایط کنترل شده تولید می‌شود. مشتقات سلولزی نتیجه اتری یا استری شدن گروه‌های هیدروکسیل موجود در زنجیره‌های سلولزی است. این مشتقات ترکیباتی مقاوم، قابل بازیابی و سازگار با محیط ریست هستند که می‌توان کاربردهای متفاوتی را برای آن‌ها تعریف کرد.

این ماده یکی از همین مشتقات اتری سلولز است که بعد از استات و ویسکوز مهم‌ترین مشتق صنعتی سلولز شناخته شده است. این ماده در صنایع مختلف مانند صنایع آرایشی – بهداشتی، غذایی، نساجی، رنگ و رزین و… به کار می‌رود. برای تولید سی‌ام‌سی باید دو مرحله واکنش روی سلولز انجام داد. مرحله اول واکنش بین سدیم هیدروکسید با گروه‌های هیدروکسیل سلولز است، سلولز را در محلول غلیظ سدیم هیدروکسید خیس می‌کنند. مرحله دوم که تولید نمک سدیم کربوکسی‌متیل سلولز است مونوکلرواستات سدیم به مرحله قبل اضافه می‌شود.

به دلیل دارابودن گروه کربوکسیلات سدیم این ترکیب نوعی پلی الکترولیت است که باتوجه‌به درجه استخلاف خاصیت اسیدی آن متغیر است، بنابراین می‌توان گفت خاصیت محلولی و ویسکوزیته آن به مقدار PH بستگی دارد. کربوکسی‌ متیل سلولز سدیم یا سلولز گام از مشتقات سلولز است که از استخلاف شدن گروه‌های کربوکسی‌متیل به‌جای برخی گروه‌های هیدروکسیل حاصل می‌شود.

کربوکسی‌متیل سلولز سدیم

نحوه خرید سی‌ام‌سی

شرکت تارا طب با بیش از ده سال سابقه فعالیت در زمینه واردات و تأمین مواد اولیه، مفتخر است مواد و تجهیزات موردنیاز شما از بهترین برندهای روز دنیا را با نازل‌ترین قیمت بازار در اختیارتان قرار دهد. شما می‌توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر، استعلام قیمت و خرید از طریق راه‌های ارتباطی موجود در قسمت تماس با ما اقدام نمایید.

با ویژگی‌های سی‌ام‌سی آشنا شوید

فیزیکی و شیمیایی

کربوکسی‌متیل سلولز سدیم به شکل یک پودر یا گرانول سفید مایل به کرمی است. سی‌ام‌سی جاذب آب بوده و در اغلب حلال‌ها نامحلول است. محلول تشکیل شده از پودر کربوکسی‌متیل سلولز و حلال مناسب آن، بی‌بو و شفاف است. در این ماده گروه‌های کربوکسی‌ متیل به برخی از گروه‌های هیدروکسیل مونومرهای سلولز یعنی گلوکوپیرانوزها متصل شده‌اند. گلوکزها که در سلولز به شکل گلوکوپیرانوز دیده می‌شوند، ستون فقرات این پلیمر هستند.

انحلا‌ل‌پذیری

سی‌ام‌سی یک پلیمر در محلول آب است. هرچند این ماده در حلال‌های آلی نامحلول است، ولی در استون و اتانول حل می‌شود. ویسکوزیته این ماده با افزایش دما افزوده نمی‌شود.

ویسکوزیته

دامنه ویسکوزیته این  ماده در محدوده 50-8000 سانتی‌پویز است. اکثر ویسکوزیته‌های اندازه‌گیری شده، بر اساس غلظت یک یا دو درصد محلول و با ویسکومتر LVT Brookfield می‌باشد. نقطه هیدراتاسیون کامل با ذرات کوچک‌تر این ماده بهتر به دست می‌آید، اما باید فرایند انحلال بادقت انجام شود.

روش تولید سی‌ام‌سی به چه شکل است

سی‌ام‌سی به‌وسیله واکنش سلولز قلیایی با کلرو استیک اسید سنتز می‌شود. گروه‌های کربوکسیل قطبی (اسید آلی) تشکیل‌دهنده محلولی هستند که حاوی سنتز به‌عنوان واکنش‌دهنده است. بعد از واکنش اولیه، مخلوط حاصل حدود 60٪ سی‌ام‌سی به همراه 40٪ نمک تولید می‌کند. محصول مستقیم این فرایند که به‌اصطلاح سی‌ام‌سی تکنیکال می‌نامند، در تولید مواد شوینده به کار می‌رود. علاوه‌برآن فرایند تصفیه باهدف حذف نمک‌ها به‌منظور تولید کربوکسی‌متیل سلولز سدیم خالص که در صنایع غذایی، دارویی و خمیردندان کاربرد دارد، صورت می‌گیرد. در این واکنش محصول واسطه نیمه خالص نیز تولید می‌شود که در کاربردهای مربوط به کاغذ مانند ترمیم اسناد بایگانی به کار می‌رود.

 

کربوکسی‌متیل سلولز سدیم

کاربردهای مختلف سی‌ام‌سی

صنعت غذایی

کربوکسی‌متیل سلولز سدیم در صنایع غذایی به‌عنوان یک عامل غلظت دهنده، چسبنده و تثبیت‌کننده کاربرد دارد. امروزه بنا به دلایل متعدد مصرف فراورده‌های گوشتی مانند سوسیس به طور چشمگیری افزایش داشته است. پروتئین‌های گوشت در این نوع فراورده‌ها عامل تثبیت‌کننده و امولسیون‌کننده هستند. بدین منظور می‌توان از جایگزین‌هایی مانند کربوکسی‌متیل سلولز، ژلاتین و آلژینات سدیم برای بهبود در ویژگی‌های محصول نهایی استفاده کرد. باهدف ایجاد تغییرات مدنظر در ویژگی‌های ترکیبی، بافتی، رنگ ظاهری و تجربه حسی فراورده‌ها می‌توان سی‌ام‌سی را با درصد مشخص به این محصولات افزود.

به این دلیل که کربوکسی‌متیل سلولز یک ساکارید محلول در آب است می‌تواند به‌عنوان امولسیفایر استفاده شود. به همین جهت از این ماده در بستنی‌ها برای ایجاد بافت نرم و ویسکوزیته، اصلاح ذوب شدن آن، کنترل طعم و رنگ استفاده می‌شود. یکی از محبوب‌ترین محصولات غذایی سس‌ها هستند که برای افزایش پایداری آن‌ها از پایدارکننده‌ها استفاده می‌کنند. این ترکیبات با کند کردن حرکت قطرات، به تعویق انداختن آن و افزایش ویسکوزیته فاز پیوسته سس‌ها، امولسیون پایداری را ایجاد می‌کنند. از صمغ‌هایی مانند گوآرگام، گرانتان و کربوکسی‌متیل سلولز در سس‌های مایونز استفاده می‌شود.

این ماده به طور گسترده در محصولات بدون گلوتن به کار می‌رود و موجب کاهش چربی محصولات غذایی می‌شود. سی‌ام‌سی نه‌تنها از نظر اقتصادی به‌صرفه است؛ بلکه باعث حفظ طعم واقعی و تازگی غذا می‌شود و در نهایت مدت‌زمان قابل مصرف بودن مواد غذایی را بالا می‌برد. علاوه‌برآن باتوجه‌به اینکه این ماده یک پلی‌ساکارید کم کالری است. در مواد غذایی رژیمی و کم کالری مانند نان‌های رژیمی، نوشیدنی‌های رژیمی و سس‌های رژیمی استفاده می‌شود.

صنعت کاغذسازی

در دنیای امروز به دلیل رشد روزافزون مصرف کاغذ به‌خصوص در صنعت بسته‌بندی و همچنین کمبود منابع اولیه برای تولید کاغذ، بازیافت کاغذهای باطله و مصرف شده به‌شدت موردتوجه قرار گرفته است. در فرایند بازیافت کاغذ روش‌های مختلفی برای بهبود پیوندهای الیاف و ویژگی‌های مقاومتی وجود دارد. از جمله این روش‌ها استفاده از مواد افزودنی است که هزینه کمتر باقدرت عمل بالاتر دارد. یکی از این مواد افزودنی کربوکسی‌متیل سلولز سدیم است که تأثیر مثبت بر ویژگی‌های کاغذهای تولید شده دارد.

صنعت نساجی

از این ماده در صنعت نساجی جهت آهارزنی الیاف استفاده می‌شود. این ترکیب به دلیل دارابودن حلالیت خوب در آب، قابلیت تشکیل فیلم خوب و پایین‌بودن ویسکوزیته حلالیت آن، جایگاه ویژه‌ای در صنعت دارد. همچنین نسبت به نشاسته مصرفی در عملیات آهارزنی به مقدار قابل‌توجهی هزینه را کاهش می‌دهد.

صنعت شوینده و صابون

سی‌ام‌سی به دلیل خاصیت امولسیون‌کنندگی و کلوئید محافظ در شوینده‌ها به کار می‌رود. در فرایند شستشو با مواد شوینده حاوی کربوکسی‌متیل سلولز، لباس و ذرات آلودگی و چرک بار منفی پیدا کرده و در نتیجه از هم جدا می‌شوند. حتی این ترکیب مانع دوباره چسبیدن کثیفی به پارچه شده و سفیدی پارچه‌های سفید و روشنی رنگ‌ها در پارچه‌های رنگی را حفظ می‌کند. همچنین این ماده باعث تثبیت کف شده و زمان شستشو را کاهش می‌ده؛ بنابراینن با توجه به این مزیت‌ها می‌توان از آن در تولید صابون‌ها نیز استفاده نمود.

صنعت آرایشی و بهداشتی

کربوکسی‌‌متیل سلولز سدیم به‌منظور کنترل ویسکوزیته در خمیردندان کاربرد دارد. در کرم‌های مرطوب‌کننده، شامپوها و خمیر ریش نیز می‌توان از آن استفاده کرد.

پزشکی

این ماده در قرص‌های دارویی به دلیل آب دوستی و عمل متورم کردن کاربرد دارد. در دستگاه اپیستاکسیس (خونریزی بینی) که این دستگاه یک بالون پلی‌وینیل‌کلراید (PVC) پوشانده شده با سی‌ام‌سی حاصل از پارچه کتانی تقویت شده با نایلون است. هنگامی که این دستگاه وارد آب می‌شود تشکیل ژل می‌دهد. این بالون به داخل بینی وارد شده، باد شدن بالون و اثر درمانی سی‌ام‌سی موجب توقف خونریزی می‌شود.

صنعت چسب

سی‌ام‌‌سی باتوجه‌به قابلیت تشکیل فیلم و کشش سطحی مناسب می‌تواند به‌عنوان یک ماده چسبنده به کار رود. این ماده در چسب‌های مناسب خمیرکاغذ، کاغذ دیوار و چسب چرم استفاده می‌شود.

صنعت کاشی و سرامیک

این ماده به دلیل دارابودن خواص سوسپانسیون در صنعت کاشی و سرامیک به کار برده می‌شود.

صنعت حفاری چاه نفت

به‌منظور خروج مواد حفاری و انتقال به سطح زمین، از گل حفاری استفاده می‌شود. با افزودن سی‌ام‌سی به این گل می‌توان کیفیت آن را بهبود بخشید و میزان چسبندگی این سیال و اتلاف حاصل از آن را کنترل کرد. گل حفاری باید قدرت بالاکشیدن و خارج‌کردن قسمت‌های حفاری شده را داشته باشد؛ بنابراین این ماده به دلیل قدرت معلق‌سازی، مقاومت در برابر آلودگی و افزایش دما نسبت به دیگر افزودنی‌ها مناسب‌تر است.

صنعت رنگ و رزین

کربوکسی‌‌متیل سلولز سدیم به‌عنوان عامل ویسکوزیته در رنگ‌های امولسیونی و لاتکسی، پایدارکننده سوسپانسیون ذرات کلوئیدی قابل‌استفاده است. حضور این ماده در رنگ باعث روان‌شدن و در نتیجه بهبود حرکت قلم‌مو می‌شود. از دیگر کاربردهای آن در رنگ‌های محلول به‌عنوان ماده پرکننده منافذ موجود در سطوح منفذدار مانند سطح دیوار گچی است.

به‌طورکلی این ماده عامل حجم دهنده مناسب برای مواد پرکننده در صنعت رنگ، نگهدارنده و جاذب آب، تشکیل‌دهنده لایه، تعلیق ساز ذرات، نگهدارنده رنگ، غلظت دهنده، تثبیت‌کننده و یکنواخت کننده مناسب است و به همین دلایل امروزه در صنعت رنگ و رزین کاربرد فراوان دارد. کاربردهای دیگر این ماده در الکترودهای جوشکاری، تخته‌های چندلایه، صنعت باتری، صنایع چرم، فرش و موکت، سموم و آفت‌کش، استخراج معادن، ساخت پتینه و بلکا، صنعت ساختمان، یخ‌های ژلاتینی، تثبیت خاک‌های روان و راه‌سازی و… است.

کربوکسی‌متیل سلولز سدیم

خطرات و عوارش سی‌ام‌سی

کربوکسی‌‌متیل سلولز سدیم برای مدت طولانی ایمن و بی‌خطر است. بااین‌حال در نتیجه تحقیقاتی که در سال 2015 انجام شد تردیدهایی در این مورد به وجود آورد. این تحقیقات نشان داد که سی‌ام‌سی و پلی‌سوربات 80 تأثیر منفی بر باکتری روده می‌گذارد؛ بنابراین علائم بیماری التهابی روده و سایر تغییرات در آن را شدت می‌بخشد. از دیگر عوارض آن چاقی است و بیماری‌های مرتبط با چاقی به نام سندرم متابولیک را تحریک می‌کند. این احتمال وجود دارد که سی‌ام‌سی و امولسیفایرها مانند مواد شوینده عمل کرده تا مایع مخاطی روده را مختل کنند. جهت تعیین اثرات بلندمدت این مواد به تحقیقات بیشتری نیاز است.

این ماده در بسیاری از صنایع مورداستفاده قرار می‌گیرد و با وجود فوایدی که دارد عوارضی نیز به دنبال خواهد داشت؛ بنابراین در هنگام مصرف و استفاده از آن باید به عوارض نوع خوراکی و صنعتی آن دقت نمایید. درنتیجه توصیه می‌شود که بعد از استفاده از داروی سی‌ام‌سی، از رانندگی یا کار با ماشین‌آلات سنگین خودداری کنید. زیرا امکان دارد این دارو موجب تاری دید شده و بر توانایی شما در رانندگی تأثیر بگذارد.

کربوکسی‌متیل سلولز سدیم

شما می‌توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر، استعلام قیمت و خرید از طریق راه‌های ارتباطی موجود در قسمت تماس با ما، با مشاورین فروش شرکت به‌صورت مستقیم در ارتباط باشید. شرکت تارا مدرن طب تجهیز نیازهای شما را در سریعترین زمان ممکن، با نازل‌ترین قیمت بازار فراهم می‌کند.

 

 

 

 

 

 

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *